Cam kırıkları dendiğinde, Şebnem Ferah’ın “Can kırıkları” şarkısı aklıma gelir benim. Cam gibi kırılmış bir kalbi anlatır. Paramparça olmuş ve tekrar tamiri mümkün olmayan kırıklar. Aslında tamir edilebilir belki ama eskisi gibi olmayacağı açıktır.
Bugün size bu cam kırıklarının ruhsal olduğu kadar canı yakan acısından bahsedeceğim. Bu tabiri hastalarımdan duymuşumdur: “Sanki bir avuç kırık cam yuttum ve onları çıkartmaya çalışıyorum”. Hastalığı tarif ederken bazen de ameliyattan sonra.
Bildiniz. Basur hastalığı. İnsanın canını yakan ve bir o kadar da anlatmak konuşmak istemediği bir durumdur. Çin’de, hastanelerde insanlar bu alanla ilgili dertlerini sözle anlatmaktan utandıkları için, hastalığı gösteren tahtadan heykelleri alıp hekimin yanına bu heykelle girerlermiş. En azından konuya girmeyi kolaylaştırıyor.
“ÖNCE ZARAR VERME” İLKESİ
Hekimlikte ayıp yoktur. Yani insan en yakınları ile konuşamadığı hatta kendisine bile itiraf edemediği konuları hekimi ile konuşur. Bu yüzden sır saklamak hekimliğin en önemli kurallarından biridir. Elbette bir diğer önemli ilkesi de, “önce zarar verme” ilkesidir. Yani her zaman hastanın haklarını koru. Ona zarar vermemeyi ilke edin, sonra faydalı olmaya çalış. Yaptığın her tedavinin yararını zararını bil ve öncelikle zarar vermemeyi ilke edin.
Her basur ameliyat edilmez!
Acaba, gerçekten basur hastalığında her zaman ameliyat yapmalı mıyız? Ne işe yarar oradaki toplar damarlar?
Doğada hiç bir şey sebepsiz değildir. Her organın bir anlamı ve yararı vardır. Organizma öylesine mükemmel bir sistemle inşa edilmiştir ki, faydasız hiç bir şeyi bünyesinde taşımaz. Atık olarak attığımız dışkının bile gübre olarak bir değeri vardır ve artık ikinci beynimiz olarak kabul ettiğimiz faydalı mikroorganizmaları taşır. Dolayısıyla pis, kirli, ayıp gibi kavramları doğa bilimleri kabul etmez. Tıp da öyle.
Elbette basur hastalığını oluşturan (hemoroidal) venlerin de çok kıymetli fonksiyonları vardır. Bunlar hem arter hem de venlerden oluşan bir ağ şeklinde makatta (anüs) yer alırlar. Duruma göre arterler içeri kan pompalar ve şişerler, duruma göre içindeki kan toplardamarlar aracılığı ile boşaltılır ve sessiz bir hale gelirler. Özellikle dışkılama sırasında bu fonksiyon içindeki kanı boşaltıp yer değiştirerek şekilden şekle giren bir yastıkcık gibi çalışmasını sağlar.
İstirahat halinde makatın içinde istemsiz kaslar kasılı olarak durur ancak bu kaslar dairesel yapıdadır bu sebeple tam ortalarında ince bir boşluk kalır. Bu boşluk ise kalın bağırsağın istirahat halinde salgıladığı sıvıların dışarı kaçmasına neden olacaktır.
Bu boşluk ne ile kapanacak? Bir miktar mukoza ve hafifçe kanla dolmuş hemoroid venleri ise kas dokusunun önünde bir yastık bariyeri oluşturarak makatın tam anlamıyla kapanmasını sağlar.
Basur kaşıntı yapar mı?
İşte tam da bu sebeple bu venler özelliklerini kaybettiklerinde yanı dışarıya doğru sarktıklarında, makat tam kapanmaz ve bizim gözle görmediğimiz az miktarda sıvı dışarı kaçar ve bu durum makatta kaşıntı yapar. Elbette niteliği bozulan venler sebebiyle oluşan yangı bazı kimyasalların salgılanması ile sonuçlanır. Kaşıntının bir diğer sebebi de budur.
Tuvalet kağıdı kan içindeydi…
Basur, varis hastalığına benzer. Toplardamar niteliğindeki bu yapılar zamanla özelliklerini kaybederler. Aşağıya doğru sarkarlar. Kanamanın sebebi, toplardamarın duvarının incelmesi, sert dışkılama, damar içindeki basıncı arttıracak şekilde ıkınmaktır.
Cam kırıkları
İşte yazımızın başlığı. Bizi canımızdan bezdiren ağrı. Bir avuç cam kırığı yutmuşsunuz ve onu çıkartmaya çalışıyorsunuz. Her seferinde canınız yanıyor. Üstelik bir miktar cam kırığı da hala makatınızda, saatlerce batmaya devam ediyor.
Ne büyük ıstırap değil mi? İnsanın sıkıntısı neredeyse canı oradadır denir. Basur hastalığı insanın canını yakar gerçekten.
Korunmak için ne yapalım?
Basur hastalığında ailesel bir yatkınlık vardır. Bu yatkınlığı bilenler dikkat etsinler. Kabız kalmasınlar, bunun için her öğün salata tüketsinler. Bağırsakların çok sevdiği kara ekmek, kepekli ekmekten tüketsinler.
Tuvalette saatler geçirmesinler. İyi bir dışkılama 15 dakikayı geçmemelidir. Aynı saatlerde tuvalete gidilmelidir. Gitmeden önce ılık bir bardak su size yardımcı olur. Kayısı, siyah erik, zeytinyağı dışkıyı yumuşatır ve hayatınızı kolaylaştırır.
Basur bir meslek hastalığı mı?
Evet, çok oturan ve çok ayakta duranlar risk altındadır. Hareket, özellikle açık havada yapılan düzenli spor, bağırsak sağlığı açısından idealdir. Örneğin, günün ve haftanın belirli saatlerinde doğanın içinde, orman, park, sahil kenarı, açık havada yapılacak yürüyüşler, bağırsaklarınızın bayram etmesine neden olur. Zihniniz açılır, vücudunuz sizi mutlu eden endorfin hormonunun salgılar.
Hele bir de sohbetini sevdiğiniz, hep bir şeyler öğrendiğiniz bir dostunuz varsa yanınızda… Cam kırıkları da can kırıkları da vız gelir…
—
Prof. Dr. Gökhan Akbulut, FEBS
Genel Cerrahi Uzmanı
Kanser Cerrahisi, Gastrointestinal Cerrahi, Proktoloji
Bu yazı İzmir Gazetesi’nde 17 Şubat 2020 tarihinde yayınlanmıştır
https://www.izmirgazetesi.com.tr/bir-avuc-cam-kirigi-yuttum-ve-cam-kiriklari-makale,174.html
mavi lotus 