Yapay Zeka, her şeyi yapabilir gibi geliyor değil mi? Her alana yavaş yavaş giriyor. Yaşam biçimimizi değiştiriyor. Yeni meslekler icat ediyor ve bazı mesleklerinde ölmesine neden oluyor. Biraz tedirgin de ediyor hepimizi. Gelecek nasıl şekillenecek, en uçuk bilim kurgu filmleri bile bunu tam hayal edemez. Yeni nesilleri ne bekliyor? Nasıl bir dünya ile karşılaşacaklar? Bu gün uyguladığımız eğitim sistemi ve müfredatın tamamen işlevsiz kalacağı, ne kadar zorlarsa zorlasın çocuklarımızı gelen yeni şartlara tam olarak hazırlayamayacağı çok açık görünüyor. Sadece oyun hariç. Oyun oynamak geleceğe çocuklarımızı hazırlamak için en etkin yol. Çünkü oyun oynamak hem eğlenceli, hem adaptasyon yeteneğini, iletişim yeteneğini, sınırlarınızı, kapasitenizi anlamanızı sağlar. Hem zekanızı hem de fiziksel yeteneklerinizi geliştirir. Bunlara bilgisayar oyunları da dahil.
DİJİTAL SANAT EĞİTİMİ
Belki biraz uçuk bir dahi, matematik eğitimi aldıktan Avustralya’da dijital sanat okumaya karar veren Bager Akbay,
“Yapay zeka şiir yazabilir mi ?” Bütün dahice sorular gibi aykırı bir soru sormuş. Yapay zekadan anladığımız kendi kendine öğrenebilen sistemler. Tek başlarına bir şey ifade etmiyor aslında bir bütün oluştumaları gerekli, yani bir yada birden çok alanda öğrenmeye programlanmaları gerek, yani multidisipliner bir çalışma gerektirir. Bir yapay zeka şiir yazacaksa bir şair’le mi çalışmalıdır. Bu soruları da sormuş olmalı Bager Akbay. Önce vezin, hece gibi temel konuları öğretmiş ortaya çok da başarılı olmayan şiirler çıkmış.
“Yazmak cumburdamak frapan yayınlamak
Kuşbaz ödünlemek mitos adaklamak
Apul hafızlamak kriket kıtırdatmak
Kaniş indüksiyon bitey mıncıklamak”
Sonra bütün şairleri ona öğretmen yapmış. Yani bütün şiir külliyatını algoritma olarak girmiş. Üstüne üstlük bir de acaba el yazısı ile yazsa daha mı romantik olur diye sormuş kendi kendine. Bir robot kol eklemiş. Sanırım sonuç onu tatmin etmiş ama bütün bilim adamları gibi kaygılarını aşamamış ve bir benchmarking (kıyaslama aracı) aramış kendine. Bir şair için en önemli kıyas toplumsal beğeni olabilir diye düşünmüş olmalı ve Türkiye’nin en çok okunan gazetesi Posta gazetesinin yurdumun bütün şairlerine açtığı şiir köşesine bir şiirini göndermeyi düşünmüş. Gazete bir fotoğraf istediği için cinsiyetsiz bir fotoğraf yaratmış. Bunu da bu gazeteye şiir gönderen bütün şairlerin fotoğraflarını bilgisayar ortamında birleştirerek yapmış. Bir de isim gerekmiş elbette, Türkiye’de en çok bulunan isim Mehmet soy isim Yılmaz olduğu için Mehmet Yılmaz ismini düşünmüş. Ne çok yıldırma mücadelesinden geçmiş bir toplum değil mi, kendine en çok Yılmaz soyismini koymuş.
YAPAY ZEKA ŞİİRİ
Ancak yapay zekanın cinsiyetsiz olması gerektiğini düşündüğü için ünisex bir isim olan Deniz isminde karar kılmış. Deniz Yılmaz ismiyle Posta gazetesine yapay zekanın ürettiği bir şiir göndermiş. Gazete de basmaya değer bulmuş. Beğenildi mi bilmiyorum. Ne dersiniz? Siz beğendiniz mi?
Bager Akbay kendisini şaşırtan programların onu heyecanlandırdığını söylüyor. Ancak öğrenen ve gelişen programların sizi bir süre şaşırtabileceğini söylüyor. Bir süre sonra düzeltmeler yapmanız gerekiyormuş.” Ama çocuklar sizi her zaman şaşırtır “diyor.
Sabahları kızımı iskeleye bırakıyorum. Bir on dakika çay içiyoruz vapuru beklerken. Biraz sohbet havadan sudan. Bazen felsefe ve bilim de konuşuruz. Bazen onun ödevlerinden bazen o günkü sınavına çaktırmadan çalışır bana anlatarak. Sonra okuluna gitmek üzere 8.40 vapuruna doğru yürür. Onu arkadan izlerim. İlk adımlarda emeklediği günler, sonra yalpalayarak yürüdüğü altı bezli hali, dünyada her şeyi bildiğini düşündüğü 3-5 yaş arasındaki muhteşem özgüvenli yürüyüşü, ilkokul ve ortaokulda biraz kendini aradığı ve toplumun kısmen onu şekillendirdiği yıllar ve çekingen yürüyüşü ve bir genç kız olarak özgüveni yerinde havalı ergen yürüyüşü. Bütün yürüyüşlerinin detaylarını hatırlıyorum. Jestlerini. Hepsi beni şaşırtmıştı. Her hali. Sabahları onun hayat yürüyüşünü izlediğim o 20 saniye hayatımın en şaşırtıcı ve en güzel anları…
Prof. Dr. Gökhan Akbulut
Bu yazı İzmir Gazetesi’nde 9 Ocak 2020 Tarahinde yayınlanmıştır.
https://www.izmirgazetesi.com.tr/yapay-zeka-sizi-biraz-tedirgin-ediyor-mu-makale,150.html
mavi lotus 