“Sağlıklı varoluş, yaşam hakkıdır.” Bu sözler bir halk sağlığı savaşçısı ancak aslında ünlü bir Alman Patalog olan Rudolf Virchow’a aittir.
Virchow’un halk sağlığı ile ilişkisini en iyi anlatan örnek olay ise 1848’de Yukarı Silezya’da yaşanan bir tifüs salgınıdır. Prusya hükümeti yerinde incelemek uzere Virchow’u görevlendirir. Virchow üç haftalık yerinde inceleme sonucunda hükümete sunduğu raporda, öz olarak salgının altında yatan sosyoekonomik ve kültürel nedenlere vurgu yapar. Önerileri çarpıcı ve radikaldir :
” Tam istihdam, eğitim seferberliği !..”
Bu önerileri hükümetçe beğenilmez ve görevinden uzaklaştırılır.
1861’de politikaya atılır. Tüm siyasi faaliyetlerinde ” sağlık hakkı ” ilkesinin yanı sıra, ” hastalığın sosyal kökenleri” kavramını da yaymaya çabalar. Sağlığı, politika ile eş anlamlı bir kavram olarak kullanan Virchow, tifüs hastalığının epidemiyolojik örüntülerinin sosyolojik açıklamasını yapması ile bir ilke imza atmıştır. Bu yaklaşımda etkilendiği kişi ise Alman Engels’dir.
“Hükümetin asli hedeflerinden biri, halk sağlığı ile ilgilenmektir ” diyen Virchow, sağlık hakkının anayasal bir hak olduğuna ilişkin şu net cümleyi kurar :
” İyi bir anayasa, …..her türlü kuşkuyu giderecek şekilde, bireyin yaşam hakkı olduğunu beyan etmelidir. ”
Döneminin ” tek nedenli ” hastalık yaklaşımına itiraz ederek, hastalığın ” çok nedenli ” olduğu vurgusunu yapmıştır.
Tıbbın, ” bireye indirgenen” dar yaklaşımına itiraz ederek, tıbbın kapsayıcılığının altını çizer. “Tıbbın, tümüyle demokratik, refah tabanlı bir topluma dönüşümündeki politik sürecin parçası olması gerekir.” Böyle bir toplum ve böyle bir tıp tarifi hekime de farklı görevler yükleyecektir. ” Doktorun görevi, yoksulların doğal avukatı olmaktır. ”
Virchow, siyasi olarak yerelleştirme ya da yerel demokrasi yanlısı olmasına karşın halk sağlığında devlet vurgusu yapmış ve yaşamı boyunca halk sağlığının özel sektöre/ girişimlere terkedilmesine karşı mücadele etmiştir.
Toplum ve Hekim Dergisi’nden düzenlenmiştir.
mavi lotus 