OBEZİTE (ŞİŞMANLIK) NEDİR?
Obezite, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) tanımıyla, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesidir. İdeal kilonun, zayıflığın ve obezitenin dercelerinin belirlenmesi için, vücut kitle indeksi (VKİ) ifadesinden yararlanılır. VKİ boy ve ağırlığın özel bir formül ile oranlanması ile hesaplanır ve bu hesaba göre VKİ > 30 olan bireyler obez olarak tanımlanır
OBEZİTE NASIL OLUŞUR?
Gereğinden fazla, aşırı kalorili ve yağdan zengin gıdaların tüketimi, hareketsiz ve spordan uzak yaşam obeziteye uygun zemini hazırlar..Bu durumda günlük ihtiyaçtan fazla enerji alınmış ve harcanamamış olur, harcanamayan enerji vücutta yağ olarak depolanır ve obezite oluşur.
OBEZİTENİN ÖNEMİ NEDİR?
Obezitenin son yıllarda artması, çeşitli sağlık sorunlarınıda beraberinde getirmiştir.
Obezitenin neden olduğu hastalıklar, sigaranın oluşturduğu sağlık sorunlarından sonra ÖNLENEBİLİR ölümlerin ikinci en sık nedenidir.
Yağ dokusu, adiposit adı verilen ve tamama yakını yağ damlacığıyla kaplı hücrelerce oluşturulan bir dokudur. Vücut boyunca dağılım gösteren yağ dokusu oldukça dinamiktir. Yağ dokusu sadece yağ depolamadan sorumlu değildir. Aynı zamanda hücre düzeyinde etki sağlayan bir takım hormon benzeri maddeler salgılar. Bu maddeler vücuttaki sistemler üzerine olumsuz etkide bulunabilir ve belli bir düzen içinde çalışan sistemlerin bozulması nedeni ile de diabetten hipertansiyona ve kansere kadar pek çok hastalığın ortaya çıkmasına neden olur.
OBEZİTE KANSERLE NASIL İLİŞKİLENDİRİLİR?
Yağ dokusundan salgılanan maddelerin bazıları kanseri baskılayan genleri baskılayarak, bazılarıda kanser oluşturan genleri destekleyerek kanser gelişimine katkıda bulunur. Obez kişilerde kanser sıklığı %33 oranında daha fazladır. Özellikle; rahim kanseri, bağırsak kanseri, menopoz sonrası dönmede meme kanseri, böbrek kanseri ve yemek borusu kanserinin hareketsizlik ve obezite ile % 25-30 oranında ilişkili olduğu bilinmektedir. Yumurtalık kanseri, safra kesesi kanseri ve pankreas kanseri ile şişmanlık arasında da ilişki olduğunu belirleyen çalışmalar vardır. Östrojen, projesteron, androjen ve insülin benzeri büyüme hormonu gibi hormonların kanser öncüsü genler ve kanseri baskılayan genler üzerine etki ederek kansere karşı eğilimi arttırmaktadır.
OBEZİTENİN KADINLARDA GÖRÜLEN EN SIK KANSER OLAN MEME KANSERİ İLE İLİŞKİSİ NEDİR?
Obezite ile meme kanseri arasındaki ilişki menopozal duruma bağlı olarak değişmektedir.
Yüksek BMI veya menopoz döneminde kilo alımı meme kanseri riskini arttırır. Bu dönemde VKİ de her 5 kg/m2’lik artış meme kanseri riskinde %18 lik bir artışa neden olur. Menopozadan sonra 10 kg kadar kilo vermek ise meme kanseri riskini %50 azaltır. Yağ dokusunda östrojen üretiminde artış, insülin ve insülin benzeri hormonlarda artış ve yine yağ dokusundan salgılanan leptin adiponektin,IL-6 vb adı verilen maddeler menopozal ve menopoz sonrası dönemde meme kanserinin artmasına neden olan etkenlerdir.
Menopoz öncesi dönemde, obezite adet düzensizliklerine ve östrojen salgısının azalmasına neden olduğu için meme kanseri riskini azaltıyor diye yorumlansa da bu azalma hormon pozitif denen grupta olur. Üçlü negatif gurup meme kanseri diye anılan gurupta az da olsa bir artış vardır.
Hareketli ve sağlıklı beslenenrek geçireceğiniz günler dileriz…
Sağlıcakla kalın
Yrd.Doç Dr Özlem Uysal Sönmez.
İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı
mavi lotus 